In Utrecht was zondag het festival Niemandsland in Utrecht, waarmee de stad de val van de Berlijnse Muur twintig jaar geleden herdacht. U Vandaag stond daarbij stil met een serie reportages van verslaggever Ulrike Nagel.
Zondag kon u onder meer in de Pniëlkerk in Oog in Al praten met Oostduitsers over hun leven in de voormalige DDR. Deze kerk heeft al jaren een vriendschapsband met een Oostduitse kerk in de deelstaat Thüringen. Voor mensen uit die kerk was Utrecht jaren geleden de eerste westerse stad die ze zagen… en nu zijn ze hier weer terug.
Deze bijdrage van RTV Utrecht gaat over een groep Oost-Duitsers die 20 jaar na de val van de Berlijnse Muur (in 2009) terugkeert naar Utrecht.
Hoofdpunten van de video:
- Herbeleving: De Oost-Duitsers zijn terug op de plek waar ze naartoe mochten reizen kort na de val van de Muur. Een vrouw herinnert zich bijvoorbeeld dat ze naar het stadhuis gingen en merkt op dat er destijds nog veel meer fietsen stonden. Ze is erg zenuwachtig omdat alle herinneringen terugkomen.
- Aanleiding: De groep was destijds uitgenodigd door Anneke Raven, die toentertijd gedeputeerde voor Cultuur bij de provincie Utrecht was en lid van de Pnielkerk. Zij wilden de Oost-Duitsers de kans geven om te laten zien dat ze gastvrij voor hen waren, iets wat de kerkleden uit Utrecht ook ervoeren tijdens hun eerdere reizen naar de DDR.
- De Reis in 1989: Een van de vrouwen vertelt dat ze de uitnodiging ontvingen in Nordhausen (in Thüringen) vlak na de val van de Muur. Ze moesten de beslissing nemen: gaan we of gaan we niet? Ze besloten te gaan, omdat het de eerste kans was om naar het Westen te reizen. Bij aankomst in Nederland werden ze verbaasd onthaald door een massa auto’s die toeterden tot aan Utrecht. Dit vonden ze fascinerend.
- Vrijgevigheid: De Oost-Duitsers kregen destijds 65 Euro cadeau (wat later in de ondertiteling als $75 wordt genoemd). Dit was een bewuste keuze van de Nederlandse kerk om te voorkomen dat ze zich afhankelijk zouden voelen als ze met hun waardeloze Oost-marken moesten betalen.
- Vrijheid: De vrouw vertelt dat de overvloed en de kleuren in de Utrechtse winkels indruk maakten, maar de vrijheid in geloof in de kerk maakte de meeste indruk. In de DDR had ze meegemaakt dat ze door haar geloof werd afgewezen (‘jou hoeven we niet’). Ze voelde de Staat in haar nek hijgen. In Utrecht viel die druk van haar af: eindelijk iets kunnen zeggen zonder bang te hoeven zijn dat er iemand achter je staat die zegt: “O-oh!”.
- Vriendschap: De video eindigt met de conclusie dat de vriendschap tussen de twee kerken (Oost en West) ook 20 jaar later nog heel dicht bij elkaar is.
Kortom: De video is een verslag van een emotionele terugkeer van Oost-Duitsers naar Utrecht, waar ze de gastvrijheid en vrijheid van het Westen voor het eerst ervoeren na de val van de Berlijnse Muur.
Zie ook Oostduitsers 20 jaar na val van de muur terug in Utrecht – RTV Utrecht
