Auteur: Ulrike Nagel

We sorteren. Ruimen op. En ordenen de to-do-lijsten in ons hoofd iedere dag opnieuw.

En terwijl we dat doen, beseffen we dat we straks zonder een aantal erg goede handige en mooie Nederlandse dingen moeten overleven. Een opsomming.

• De Hema. Eigenlijk weet ik niet zo goed wat ik zonder moet. Ook als ik niks nodig heb – ik loop binnen, draai één keer om mijn as en zie een fantastisch handig frutsel voor weinig geld. Traktaties voor kinderverjaardagen – die ga ik waarschijnlijk van tevoren inslaan, want daar kan ik Duitse moeders vreselijk jaloers mee krijgen. Knutselpakketten voor ringen of armbanden, boekjes, kleine kadootjes, dingen waarvan je niet wist dat ze ooit van pas zouden komen – en dat allemaal voor een habbekrats. Zoveel smaak en design voor zo weinig geld; daar bestaat geen Duits equivalent voor.

• Onze buren. Ze hebben vier kinderen en glimlachen altijd. En dan bedoel ik dus echt: altijd! Ik weet niet hoe ze het voor elkaar krijgen om zo’n ontspannen leven te leiden, maar ik mag daar te allen tijde naar binnen hollen en ze ook nog eens met een extra kind opzadelen als ik in de knel kom. Geen enkel probleem. Of zulke buren in Berlijn ook bestaan? Ik hoop het maar.

• In het verlengde daarvan: onze straat. Er wonen hier 27 kinderen. Van alle leeftijden. Die crossen hier voor de deur altijd kriskras door elkaar. Lenen elkaars tractoren, skelters en fietsen. En klepperen bij iedere brievenbus om snoepjes te vragen of elkaars treinen- of poppencollecties te bewonderen. Alle kinderen zijn welkom bij iedereen. Dat leidt ertoe dat het met een stuk of vijf jongens in de woonkamer af en toe best een beestenboel wordt. Maar kinderen spelen het liefst met andere kinderen – en dat wordt hier nagenoeg perfect doorgevoerd. Grasvelden voor de deur, speeltuinen om de hoek en wenig auto’s die gevaarlijk zouden kunnen zijn. Overal eten en drinken. En dan uren later vies thuis komen. Paradijselijk. Eigenlijk.

• De Nederlandse gelatenheid. Duitse ouders zijn streng. Duitse ouders zijn opgeruimd. Precies. Op tijd. Duitse ouders dragen praktische kleding en fietshelmen. Duitse kindjes dragen ook fietshelmen. En het liefst ook andere beschermers; op ieder uitstekend bot zit een een hard stuk plastic zodat de huid en het weefsel eronder beschermd blijven. Duitse ouders zijn dus extreem voorzichtig. En dat is irritant. Denk ik.

• Mijn collega’s. Als we niet naar Berlijn zouden vertrekken, had ik mijn werk bij RTV Utrecht niet gauw opgezegd. Je mag er alles: nieuwe ideeën inbrengen, uitvoeren. TV en radio maken; en dat ook nog eens met de leukste mensen die er zijn. Het is één grote middelbare schoolklas. We steken de draak met elkaar, maken ruzie, sparren over ideeën en als het hard op hard gaat, hebben we begrip voor elkaar. Naast mijn eigen gezin is dit een goede tweede comfort zone. Die ik nu voorlopig ga verlaten. En inruil voor moordende freelancers-concurrentie. 

• Onze vrienden. Al spreken we daar meteen mee af dat ze ons maar zo vaak mogelijk moeten opzoeken. Voortaan kunnen we dus hele weekenden van hen genieten. En hen de stad laten zien die we zo leuk vinden. 

Ongetwijfeld is de lijst over een maand nog langer. To be continued. 

We krijgen er heel veel voor terug, zullen we maar zeggen.

Het is nog maar even geleden. Ik slof hier met mijn tas vol syllabi over de gangen. Trek een geel-blauwe stoel in de kantine van tafel en schuif aan voor een broodje kroket. Destijds nog een exotische explosie op mijn Duitse tong.

Achter de hoge witte deuren met blauwe handvatten zit ik tussen de bankjes te luisteren naar de docent Engels die mij een Brits correct ‘Winnieh the Pouuuuuuuuh’ probeert te ontlokken.

Ik heb het over 1998, het jaar waarin ik aan mijn studie in Groningen begon.

Nu ben ik dus al veertien jaar ouder en dat feit – plus dat er in al die tijd toch wel iets van mij geworden is, en ik, gelukkig, een eigen vakgebied – camjo – heb weten te beheersen en veroveren – leidt tot een uitnodiging als gastdocent bij de afdeling journalistiek.

In 2011 deed ik het al een keer en nu mocht ik terugkomen. Een goed teken.

Zo voor de klas voel ik me abrupt weer één met de studenten. ‘Ja radio vind ik heel leuk. Maar televisie trekt me ook wel. Nee, ik weet nog niet zeker wat ik wil doen. Regionale televisie? Mwoahhh….ik kijk wel even.’

Ik had ook nog geen idee. Ik had nog niks gezien van omroepland, en ik wist niet waar mij deze opleiding naar toe zou brengen. Op welke halte ik uit zou stappen.

Want net – kort geleden – zat ik toch ook gewoon in die bankjes te luisteren naar de Hilversumse gastdocenten. Iedere les even fascinerend. Ieder voorbeeldje, iedere reportage opende weer tientallen nieuwe mogelijkheden en wegen.

De aantekeningen staan nota bene nog boven in de kast.

Deze keer moet ik in de pauze vragen naar de kolfkamer, en een koelkast – het bewijs dat ik deze generatie definitief achter me heb gelaten. Dat ik niet meer op het bankje zit, maar voor de klas sta.

Nog even en ze zeggen ‘mevrouw’ tegen me. (Maar gelukkig bleef me dat bespaard.)

Een week geleden stapten we uit de trein vanuit Duitsland.

Binnen nanoseconden was ik niet alleen weer op Nederlandse bodem, maar dacht ik ook onmiddellijk aan morgen. Mijn werk, de oppas, de broodjes die ik ga smeren. Ik keek op teletekst of er nog interessante dingen zijn gebeurd terwijl we weg waren (nö) en programmeerde mijn brein weer op mijn oude gewone omgeving.

Maar ook die andere wereld, waar ik net vandaan kom, is heel gewoon en vertrouwd. Als ik daar zit, is Nederland mijlenver weg. En denk ik geen moment aan ons huis, onze buren of de televisieprogramma’s die we zouden kunnen missen.

Hoe kan het dan toch dat we Berlijn binnen enkele minuten weer zijn vergeten zodra we terug zijn?

Het is een wonderlijke switch die we tussen beide landen moeiteloos maken. Alleen tijdens grote voetbalwedstrijden zijn beide naties in mijn hoofd verenigd, krijgt de één op dinsdag aandacht, en de ander op woensdag.

Zoon Max begint nu ook enigszins onderscheid te maken tussen zijn twee gedaantes. Als hij rood-wit-blauw ziet, roept hij ‘Nederland’! En hij snapt inmiddels heel goed dat Oma in Berlijn echt alleen maar mama’s taal kan verstaan. En dus zegt hij “Kijk…”, denkt even na en herhaalt dan “Guck, Oma!”

Gisteren daagden we hem uit en vroegen: “In welk land wonen wij?”

“Thuis”, antwoordde Max.

We zitten al in onze derde week. Het WK wordt alweer bijna verdrongen door Wimbledon en de jaarlijkse Franse wielrennerij, maar wij gaan gewoon stug door met voetbal.

Al sinds 11 juni volgen wij twee oranje straten in Utrecht en Amersfoort. ’t Ondiep en de Celzusterenstraat. Eenvoudige mensen met oranje petjes, hoeden, pakken en luifels. Bier, koffie of bitterballen – we mogen aanschuiven, meelullen, uitslagen voorspellen en de geconcentreerde gezichten filmen.

We mogen ook lief en leed delen. In de Celzusterenstraat bijvoorbeeld. Erna is postbezorger en Theo repareert riolen. Nu, tijdens het WK, zit ie met een hernia thuis. Komt dat even mooi uit, zegt ie. Hun buurman Gerrit overleed tijdens onze Soap. Het is soms net het echte leven.

En in ’t Ondiep treffen we bijzonder veel ondernemers: de Marokkaanse broers Saïd en Hamid die samen een Italiaans restaurant runnen (inclusief showdeegslingeren!), Ton van de hengelsportzaak die klanten vanuit heel Europa heeft en die ons vertelt dat vliegvissen nu helemaal hot is bij vrouwen. De andere Ton die eigenlijk juwelier is, maar regelmatig op de stoep voor zijn etalage aan een nieuw schilderij werkt. En natuurlijk de oranje feesttent, waar de 10jarige Mechtelina (wat wil je met zo’n bijzondere naam) in de rust van iedere wedstrijd hoge noten zingt.

Sommigen zijn prettig gestoord, sommigen hebben geen werk, de meesten zijn kettingrokers en vloeken graag. Maar zelden heb ik zoveel mensen ontmoet die zo gastvrij zijn. Hun deuren staan wagenwijd open en wij mogen op ieder moment van de dag binnenlopen.

En dat blijven we doen. Zolang Nederland nog in het spel zit.