Op 9 november 2020 is het precies 31 jaar geleden: de val van de Berlijnse muur. Ulrike (41) woont samen met haar Nederlandse vriend Jos en hun drie kinderen in Oost-Berlijn en groeide er op. “Het was destijds bizar: in één nacht lagen er allemaal nieuwe producten in de supermarkt.”
Lees het artikel door op de download-knop te klikken (PDF; 1,2 MB)
Samenvatting
Dit is een samenvatting van het interview met Ulrike Nagel (41) in Flair, waarin ze vertelt over haar jeugd in Oost-Berlijn en haar ervaringen rond de Val van de Berlijnse Muur.
Persoonlijke Ervaringen Rond de Val van de Muur
Ulrike woonde als tienjarig meisje in een buitenwijk van Oost-Berlijn toen de Muur op 9 november 1989 viel. Ze lag te slapen en werd niet wakker gemaakt om naar de Muur te gaan, waar die nacht een “één groot volksfeest” was.
Eerste keer in het Westen
- Begrüßungsgeld: Na de val kregen alle Oost-Duitsers vijftig Duitse Mark Begrüßungsgeld van West-Duitsland. Haar oma kocht daar haar eerste Barbie voor.
- Eerste oversteek: De dag na de val stak ze voor het eerst de grens over naar West-Berlijn met haar vader en overgrootmoeder. Ze was verwonderd over de warenhuizen, bioscopen en een gigantische chocolade kerstman op de Kurfürstendamm, zaken die ze niet kende in de DDR.
- Moeders reis: Haar moeder vloog de dag na de val naar IJsland en werd daar met collega’s als helden ontvangen door de president, omdat ze de eerste Oost-Duitsers waren die na de grensopening in het land aankwamen.
Leven in de DDR
- Propaganda en Onderdrukking: De DDR werd bestempeld als een dictatuur, min of meer bestuurd vanuit Moskou. De veiligheidsdienst Stasi luisterde mensen af; kritiek kon leiden tot problemen, zoals het niet kunnen studeren. Reizen naar het buitenland was zonder toestemming verboden.
- Consumptie: In de DDR had je van alles maar één soort of één merk. Na de val van de Muur was het “bizar” dat in één nacht alle schappen in de supermarkt veranderden en vol lagen met nieuwe producten.
- Onderwijs en Jeugd: Ze moest op school Russisch leren. Kinderen waren verplicht lid van de socialistische jeugdbeweging, de Pioniere, wat ze zelf wel leuk vond. Wie weigerde lid te worden van de Freie Deutsche Jugend op veertienjarige leeftijd, kon een universiteitsplek vergeten.
- Houding Ouders: Haar ouders, net als veel gestudeerde mensen, prikten door de staatspropaganda heen, maar schikten zich.
Na de Hereniging en Huidige Blik
- Uitdagingen: De val van de Muur was niet makkelijk voor iedereen. Veel Oost-Duitse bedrijven werden opgedoekt, waardoor veel arbeiders hun banen kwijtraakten en lang moesten zoeken. Mensen waren niet gewend om zichzelf te ‘verkopen’ in de westerse maatschappij.
- Zelfstandigheid: Ulrike schrijft haar huidige zelfstandigheid en zuinigheid toe aan haar jeugd in de DDR. Omdat in de DDR iedereen (ook vrouwen) fulltime werkte, was er 24 uur per dag opvang beschikbaar. Zij laat haar kinderen nu ook meer alleen doen dan westerse ouders.
- Ossies: Ze voelt sneller een klik met andere Ossies (Oost-Duitsers), die volgens haar meer gemeenschapsgevoel hebben en minder formeel zijn.
- Conclusie: Hoewel ze het socialistische regime “helemaal geen oké systeem” noemt, kijkt ze met een fijn gevoel terug op haar jeugd. Ze concludeert dat vrijheid het allerbelangrijkste is.
