Op Radio 1: Bureau Buitenland – “Meer acceptatie voor het ‘Hochdeutsch’.”

In de rubriek Uitgelicht aandacht voor een unieke actie van Duitse taalwetenschappers, die meer acceptatie willen voor het ‘Hochdeutsch’. Journalist en Duitslandkenner Ulrike Nagel praat ons bij in Bureau Buitenland. Wat is eigenlijk ‘Hochdeutsch’ – de Duitse evenknie van het Standaardnederlands? Die vraag stellen taalwetenschappers in Beieren. “Zij vertellen dat er helemaal niet één Duitse standaardtaal bestaat, maar dat het per regio verschilt”, zegt Duitslandkenner Ulrike Nagel in Bureau Buitenland.

Samenvatting van dit gesprek

Journaliste Ulrike Nagel bespreekt in “Bureau Buitenland” op Radio 1 een discussie onder taalwetenschappers in Beieren over de definitie en acceptatie van Hochdeutsch.

• Discussie over Hochdeutsch [00:00]: Taalwetenschappers in Beieren stellen dat er niet één standaard Hoogduits bestaat, maar dat deze per regio verschilt. Ze willen meer acceptatie voor deze regionale varianten.
• Regionale Standaardtalen [00:44]: Naast de vele dialecten in Duitsland zijn er zes regionale standaardtalen, waarvan het Hoogduits uit het Noorden vaak als de meest correcte versie wordt beschouwd. Nagel, afkomstig uit het Noorden, spreekt zelf deze versie [01:00].
• Beierse Trots [01:22]: De Beierse taalwetenschappers pleiten ervoor dat het Zuidelijk Hoogduits, gesproken door bijvoorbeeld de minister-president van Beieren, ook als een geldige versie van het Hoogduits wordt erkend en dat men er trots op mag zijn. Ze geven voorbeelden van regionale verschillen in woordgebruik, zoals “Buab” (Beiers) / “Bube” (Zuidelijk Hoogduits) / “Junge” (Noordelijk Hoogduits) voor “jongen”, en “Semmel” (Zuidelijk) / “Brötchen” (Noordelijk) voor “broodje” [01:38].
• Culturele Identiteit [02:35]: De discussie toont de wens om de eigen culturele identiteit te bewaren en te bevorderen, ook in de taal. Ze willen het land voorlichten en hun eigen mensen aanmoedigen om trots te zijn op hun regionale taalgebruik.

Achtergrond

In Beieren wordt er Boarisch gesproken. Naast alle dialecten in Duitsland – net zo verschillend als die in Nederland – is er ook een standaardtaal per regio. “In totaal zijn het er zes, terwijl voor de meeste Duitsers het Hoogduits uit het Noorden algemeen als de ‘correcte versie’ geldt”, vertelt Nagel.

In Beieren willen ze nu duidelijk maken dat ze “best trots mogen zijn” op hun eigen streek-Hoogduits.

Zo klinkt het

Een voorbeeld bij het woord jongen, dat klinkt zo: Bua in het Beirisch, Bub in het zuidelijke Hoogduits en Junge in het noordelijke Hoogduits. Het zijn drie verschillende woorden, maar geen van de drie is fout. Een ander voorbeeld is broodje, waar in het noordelijke Hoogduits iedereen Brötchen zegt, gebruiken ze in het zuidelijke deel Semmel.

Ulrike Nagel op Radio 1: Meer acceptatie voor het ‘Hochdeutsch’.

De Duitse discussie lijkt in zekere zin op de Nederlandse, legt Nagel uit. “Ook in Nederland is de standaardtaal grotendeels gebaseerd op Hollandse dialecten, met name de noordelijkere streken. Tevens heb je in het Nederlands ook regionale afwijkingen. Al is het Fries een eigen taal, zoiets is niet ter sprake in Duitsland.”

In Beieren hebben taalwetenschappers het idee dat hun eigen standaard-Duits minder getolereerd en geaccepteerd is, vertelt de Duitslandkenner. “Daarom willen ze Duitsers informeren dat regionale versies van het Hoogduits net zo correct zijn als die in het noorden.”

Links: NPO Radio 1 ↗ / Youtube ↗