Provincie Utrecht – Medewerkers in het streekvervoer zijn van plan vanaf 6 februari vijf dagen op rij te staken in heel Nederland. De vakbonden verwachten dat die week geen enkele bus rijdt.
Ulrike Nagel gaf toelichting in de studio in het programma UNieuws.
Samenvatting van dit gesprek
Inleiding tot de stakingen in het streekvervoer Sinds mei vorig jaar voeren buschauffeurs, tram- en busbestuurders en andere medewerkers in het streekvervoer actie [00:03]. Vanaf 6 februari staat een grotere staking gepland, waarbij ook vakbond CNV zich aansluit, naast de chauffeurs en conducteurs van FNV die tot nu toe staakten [00:11]. De aanleiding is een nieuwe CAO waarover geen akkoord wordt bereikt [00:25]. FNV overlegde vandaag met buschauffeurs in Oudewater, waaruit bleek dat er een week lang gestaakt zal worden [00:30]. Ulrike Nagel was aanwezig bij deze overleggen [00:43].
Waarom de onderhandelingen muurvast zitten
De onderhandelingen zitten muurvast omdat werkgevers en werknemers een totaal ander idee hebben van wat redelijk is [00:47].
- Aanbod van werkgevers: De werkgeversorganisatie van het openbaar vervoer heeft 8% loonsverhoging geboden, wat zij als veel beschouwen [00:57]. Met aanvullende percentages voor oudere werknemers komt dit volgens hen zelfs op 11% [01:06].
- Standpunt van werknemers: Buschauffeurs en FNV-bondgenoten vinden dit te weinig en zijn weggelopen van de onderhandelingstafel [01:04]. Ze zijn al bijna een jaar bezig en de actiebereidheid groeit, vooral omdat de werkgevers “arrogant nee zeggen” en er nergens tegemoetgekomen wordt aan de voorgestelde eisen [01:23]. Een buschauffeur benadrukte de druk en het gebrek aan waardering, vooral als er denigrerend over hun mbo2-niveau wordt gesproken [01:58].
Meer dan alleen loon: waardering en respect
Voor de buschauffeurs gaat het om veel meer dan alleen loon [02:14].
- Wendbaarheidclausule: Er wordt veel flexibiliteit verwacht van de werknemers, wat betekent dat ze bijvoorbeeld om 5 uur ‘s ochtends op een andere locatie moeten starten dan waar ze wonen [02:22]. Dit vereist aanpassingen zoals het bezit van een auto en maakt het werken met onregelmatige diensten lastig [02:36].
- Gebrek aan waardering en respect: De chauffeurs missen waardering en respect, iets wat de werkgevers niet erkennen [02:43]. De werkgevers beweren dat er wel degelijk respect is voor de beroepsgroep en dat zij de buschauffeurs als vakmensen zien [02:59].
Financiële dilemma’s en onenigheid
De werkgevers beweren dat de sector niet meer kan bieden dan het huidige aanbod [03:10].
- Beperkte financiën: Ze stellen dat de sector niet meer geld heeft en dat ze al meer hebben gegeven dan ze bezitten [03:16]. Slechts 5% van de loonkosten wordt gecompenseerd door de overheid, en de rest moet uit eigen zak worden betaald [03:22].
- Impact van COVID-19: COVID-19 heeft de sector zwaar getroffen, met 15% van de reizigers die nog niet is teruggekeerd, wat een groot financieel probleem vormt [03:38].
- Werknemers betwisten financiële nood: De werknemers en FNV-bondgenoten betwisten deze financiële nood [03:48]. Zij stellen dat de openbaarvervoersbedrijven aandeelhouders hebben met veel geld (grote Duitse en Franse bedrijven), en dat er dus wel degelijk genoeg geld is [03:54].
De partijen vinden elkaar niet in het midden [04:07].
Hoe nu verder?
De werkgeversorganisatie heeft aangegeven niet te zullen wijken voor de druk en niet opnieuw om tafel te gaan [04:12]. Het aanbod ligt er, en dat zouden de werknemers moeten accepteren [04:23]. De werknemers daarentegen zeggen door te gaan met staken [04:29]. Het is dus afwachten waar dit zal eindigen [04:34].
Achtergrond
Vorige week staakte het streekvervoer ook al. Buschauffeurs en conducteurs willen een betere cao. Omdat er nog altijd geen akkoord is, werden eerder al nieuwe stakingen aangekondigd. Vakbond FNV overlegde vandaag met buschauffeurs in Austerlitz en de uitkomst is dat begin februari vijf dagen op rij gestaakt zal worden. Ook vakbond CNV heeft zich deze keer aangesloten bij de stakingen.
Volgens Lutz Kai Kressin van vakbond FNV is de door de werkgevers voorgestelde loonsverhoging van 8 procent onvoldoende. “Dat betekent een koopkrachtverlies van 10 procent, dus dat is dan nog steeds niet veel. Daarnaast wordt er weinig gedaan aan de werkdruk en dat willen we anders zien.”
‘8 procent al veel meer dan gebruikelijk is’
De werkgevers vinden 8 procent “al veel meer dan wat gebruikelijk is”. Fred Kagie van de Vereniging Werkgevers Openbaar Vervoer (VWOV) zegt: “Gemiddeld wordt in Nederland 6 procent loonsverhoging geboden. En bovendien bieden we ook nog een ouderenregeling die 2 procent kost en nog wat andere dingen, dus in totaal komen we op 11 procent uit. Daarnaast kúnnen wij gewoon niet meer betalen. We krijgen 5 procent van de loonkosten gecompenseerd van de overheid, dus daar zitten wij al boven.”
Moniek van Bennekom is buschauffeur en rijdt op alle lijnen in Utrecht. Als vrijwilliger is zij ook bij de geplande stakingen betrokken. “De druk is te hoog. We moeten heel flexibel zijn en dan komt er weer de vraag, kun je nog dit, kun je nog dat. Nieuwe chauffeurs stoppen vaak na een jaar alweer. En dan is er nog de wendbaarheidsclausule bijvoorbeeld. Op vrijwillige basis moet je de ene keer van de ene vestiging starten en op een andere dag van een andere vestiging. Dan moet je dus om 05.00 uur ‘s ochtends ineens in Wijk bij Duurstede beginnen, terwijl je speciaal in de stad bent gaan wonen. Dan moet je dus weer een auto kopen bijvoorbeeld. Al die kleine dingen bij elkaar zorgen er gewoon voor dat je aan het einde van de dag gesloopt bent. En ik mis ook het respect van onze werkgever.”
We hebben meer dan een redelijk bod gedaan — Fred Kagie namens de werkgevers
Fred Kagie deelt die kritiek niet: “Ik herken dat niet. Natuurlijk is er werkdruk, ook bij het ov is er sprake van personeelstekort. Er is een ziekteverzuim, maar er is heel veel respect voor de buschauffeurs. Het is een vak waar de chauffeurs buitengewoon trots op zijn.”
De nieuwe staking zal weer voor veel gedoe zorgen. “We gaan het zien waar buschauffeurs uiteindelijk een streep trekken voor zichzelf. Wat we niet zullen doen, is dat we onder deze druk weer opnieuw om de tafel gaan. We hebben meer dan een redelijk bod gedaan. We kunnen iets anders domweg niet betalen. Wij kunnen het niet en we zullen het niet doen. Dat klinkt misschien stom, maar dat is echt zo.”
Onderhandelingen muurvast
De onderhandelingen lijken nu muurvast te zitten. Volgens de vakbonden ligt het ziekteverzuim bij de chauffeurs inmiddels bij zo’n 20 procent. Door de toenemende werkdruk rijden veel bussen en trams ook niet op tijd, wat weer leidt tot meer agressie van passagiers.
Lutz Kressin van vakbond FNV: “Er zitten grote aandeelhouders achter de vervoersbedrijven, Franse en Duitse bedrijven, dus daar zit wel geld. En de overheid heeft hier ook nog een rol in. Blijkbaar hebben ze daar het geld niet voor over. Maar hoe meer de werkgevers arrogant ‘nee’ zeggen, hoe meer de actiebereidheid onder de chauffeurs groeit. Er wordt nog meer flexibiliteit gevraagd van de mensen en dat pikken ze niet. We willen een compensatie en we willen graag gezond de eindstreep halen.”
De vakbonden hebben een ultimatum gegeven tot komende maandag. Als de werkgevers die dag voor 12.00 uur de vakbonden nog niet tegemoet gekomen zijn, gaan de acties door, zeggen de bonden.
