Ulrike Nagel op Radio 1: Bureau Buitenland – verkiezingen Berlijn opnieuw

Stembiljetten die opraken, ellenlange wachtrijen en te weinig stembussen. Wegens talrijke organisatorische fouten moeten de Berlijnse verkiezingen van 2021 opnieuw worden gedaan. En dat is voor het eerst in de geschiedenis. Al is het niet nieuw dat de gemeente er een potje van maakt, vertelt Duitslandkenner Ulrike Nagel in Bureau Buitenland.

Chaos bij de stembus

De gemiddelde Berlijner is het wel gewend om lang in de rij te staan bij het gemeentehuis. Het aanvragen van een rijbewijs of een paspoort duurt vaak enkele weken, soms zelfs enkele maanden. De organisatie gaat zo ongestructureerd te werk, dat het zelfs zijn weerslag heeft op de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar september. Die verliepen zo chaotisch dat het constitutionele hof van de deelstaat Berlijn heeft besloten dat de Berlijners opnieuw naar de stembus moeten.

“Door de lange rijen bij de stembureaus gaven veel mensen pas na 18 uur hun stem af of het lukte helemaal niet meer. Er bleken ook te weinig stembiljetten gedrukt te zijn, er zaten zelfs foute stembiljetten tussen. Dat leidde ertoe dat er al eerste uitslagen werden verkondigd, terwijl heel veel Berlijners nog steeds in de rij stonden en dat is ontoelaatbaar volgens de rechter”, vertelt Nagel.

Verkiezingsstrijd

De verkiezingsstrijd is inmiddels al losgebarsten en dat leidt tot opmerkelijke taferelen. Een vereiste is namelijk dat exact dezelfde kandidaatslijsten worden gehanteerd als de vorige keer. “Er is bijvoorbeeld een politica die vorig jaar aantrad voor de groene partij, maar ondertussen geswitcht is naar Die Linke, de meest linkse partij in de stad. En die staat nu dus voor een dilemma, want ze moet voor haar oude partij op de lijst en dat wil ze helemaal niet”, vertelt de Duitslandkenner.

Maar de ogen zijn ook gericht op de stoel van de burgemeester. Het zou zomaar kunnen dat de Groenen de sterkste partij worden in plaats van de SPD. Regerend burgemeester Franziska Giffey van de SPD zou dan plaats moeten maken voor milieu- en mobiliteitsenator Bettina Jarasch van de Groenen. “Dat was vorig jaar al een nek-aan-nekrace”, vertelt Nagel. De rechter heeft bepaald dat alle beslissingen die dit jaar al zijn genomen, gewoon rechtsgeldig blijven en alle politici tot en met de nieuwe verkiezingen op hun post blijven zitten.

39 miljoen

Voor de herhaalde verkiezingen in Berlijn op federaal-, staats- en districtsniveau is 39 miljoen euro begroot. Dat is drie keer zoveel als in 2021. Aan het geld kan het dus niet liggen deze keer. De Berlijners mogen waarschijnlijk op 12 februari weer naar de stembus, in de hoop dat de gemeenteambtenaren hun zaakjes tegen die tijd op orde hebben.