Categorie: Blog Posts

Een week geleden stapten we uit de trein vanuit Duitsland.

Binnen nanoseconden was ik niet alleen weer op Nederlandse bodem, maar dacht ik ook onmiddellijk aan morgen. Mijn werk, de oppas, de broodjes die ik ga smeren. Ik keek op teletekst of er nog interessante dingen zijn gebeurd terwijl we weg waren (nö) en programmeerde mijn brein weer op mijn oude gewone omgeving.

Lees verder “Heen en weer”

Zo was het dus niet helemaal gepland.

Autoreizen in de winter is niks voor kinderen van twee, en dus hadden we besloten om de trein te nemen.

Die altijd gaat, behalve afgelopen vrijdag.

Eerst stond er 12 minuten op het bord in Hengelo. Daarna 27. En toen zei de website van de Deutsche Bahn op mijn minicomputer dat alle treinen van Schiphol tot Berlijn vandaag uit de dienstregeling worden gehaald. Zonder vervanging.
Er hing teveel ijs aan de bovenleiding.

We gingen de auto weer ophalen, onze zoon uitleggen dat de trein niet rijdt vandaag (die pikte dat wonderbaarlijk wel), en toen een nachtje erover slapen in Drenthe.

Dan maar met de auto, en dankzij onze vier-wiel-aandrijving (waar vriend J. de afgelopen dagen niet over uitgepraat raakt), konden we de kadootjes onder de kerstboom een dagje later uitpakken.

Nu is Max gestald bij Oma in het bos, en zijn wij naar de grote stad getogen. Waar morgen en overmorgen tussen de sneeuwbergen nog een heleboel werk op me wacht. Want ik ga opnieuw aan de slag bij de RBB Abendschau, waar ik in maart al een keer twee weken lang reportages mocht maken.

Het is maar twee dagen en toch: ineens voor een ander werken is een uitdaging, zet mijn zenuwen op scherp en zorgt ervoor dat ik nog meer mijn best doe dan anders. Dus dat kan alleen maar goed komen. (En het mag van mijn baas).

Bovendien zijn dat voorlopig ECHT mijn laatste twee verslagen voordat ik op 4 januari aan mijn nieuwe functie begin. Toch gek.

Ik heb er zin in. En vandaag sneeuwlaarzen aangeschaft om morgen ochtend op tijd op mijn werkplek te kunnen arriveren.

Het was er steenkoud. Als je naar je slaapkamer ging, moest je haast rennen, anders bevroor je. Want het grote donkere huis had alleen maar één grote Kachelofen in de huiskamer waar je bij binnenkomst je voeten tegenaan kon houden. We zaten daar met wel zes volwassen stellen en de bijbehorende kinderen, waarvan ik er eentje was.

Lees verder “Bijspijkeren”

Ik heb het laten bezinken. Ben gewend aan de gedachte. Stel me er langzaam op in.

Vanaf 1 januari ben ik eindredacteur.

Dat betekent een heleboel dingen:

Ik ben voorlopig aan mijn laatste twee weken als verslaggever begonnen. (Vooralsnog duurt mijn nieuwe baan van januari tot september, dus de camera ga ik nog niet opbergen op zolder.)

Ik ga weer fulltime werken. (Twee jaar lang heb ik genoten van 24 uur Utrecht; nu houdt de vrijdag weer op een vrije dag te zijn.)

Ik mag mijn mening opdringen aan (tot nu toe gelijkgestelde) collega’s. (Gelukkig weten die al dat ik een eigen mening heb. Maar nu krijgen ze die ook nog eens iedere dag te horen.)

Ik mag aan de andere kant van de medaille ruiken. (Beslissingen nemen, reportages beoordelen, samenwerken met presentatoren en de rest van de eindredactie.)

Ik weet niet of ik het kan. Want ik heb het immers nog nooit eerder gedaan.

Maar ik zal proberen om een goede chef te zijn.

En nog steeds dezelfde Ulli te blijven.

Eigenlijk heb ik gisteren voor het eerst zo’n echte ECHTE Sinterklaasavond gevierd. Ten eerste was het op 5 december, en dat komt niet vaak voor. Want Nederlanders gooien hun feestdagen graag op de dag van de week dat het ‘t beste uitkomt. Dus ook deze.

Ten tweede heb ik nu een peuter van 2 (en een half) en daarmee is het voor het eerst ook een kinderfeestje.

Jarenlang heb ik mijn schoonfamilie moeten overtuigen dat ik ook dit jaar weer lootjes wil trekken. In 1998, in 99, in 2000. Ieder jaar zuchtte mijn schoonmoeder dat dit eigenlijk helemaal geen feest voor volwassenen was, en of we het niet misschien even wilden overslaan.

Klonk in mijn oren niet overtuigend.

Dit was toch een puur Nederlands feestje? Met heel veel poespas eromheen? Met pietenmutsen, pepernoten, een echte boot en zelfs een ECHTE Sint? Ik zoog het in me op.

Zoiets had ik in mijn Duitse leven daarvoor nog nooit meegemaakt immers. Daar gaat dat zo:

Op 6 december (vandaag dus) heb je ‘s ochtends ineens iets in je schoen, maar die meneer die Nikolaus heet, is in de nacht daarvoor nergens te bekennen (laat staan in de voorafgaande weken). Een Duits kind kan hooguit gissen dat die beste meneer een rood gewaad draagt en dat zijn slee ergens echt wel even moet hebben gestopt. Maar een Nikolaus echt ZIEN? Nee hoor, die beste man ben ik nog nooit tegengekomen.

Duitse sprookjes staan namelijk in boeken. Nederlandse liggen gewoon op straat. En op het water.

Hoe kun je het anders verklaren dat een HEEL land in staat is om een paar weken lang ieder kind om de tuin te leiden? Iedereen – zelfs de meest consciëntieuze verslaggevers, burgemeesters, politici of managers – krijgen het voor elkaar om heel even hun kinderlijke fantasie te laten prevaleren boven de nuchtere en pragmatische zicht der dingen die ze de rest van het jaar hanteren?

En dat alleen maar om een groot Real-life-Sinterklaasspelletje mee te spelen? Met echte acteurs? Zo echt, dat je ze niet eens zo mag noemen? Want hij bestaat natuurlijk, die Sint. Daar twijfel ik na zoveel jaren niet meer aan. Ik heb ‘m nu immers al heel vaak gezien.

Het enige waar ik me nu nog zorgen over maak, zijn de cadeautjes.

Waar moet ik ze allemaal kwijt?

En wat zal dat met mijn kind doen als hij ieder jaar begin december voor een berg inpakpapier staat, en nog geen drie weken later alle ‘oude’ presentjes alweer worden ingewisseld voor de ‘nieuwe’ Duitse kerstpakketjes?

Een verwend kreng wordt het.

Maar ik voel me geroepen om waardevolle culturen overeind te houden, dus het moet.

De enige die het nakijken heeft, dat is Nikolaus. Want die schoen op 6 december, die kan er niet ook nog eens bij.

Sorry, meneer. Maar dan had u maar wat vaker uw gezicht moeten laten zien.

Er staat: 2x overstappen. 3x overstappen.
Nog een keer.

2x keer overstappen. 4x overstappen.

Ik probeer een ander station. Deventer. Hengelo. Amsterdam. Bad Bentheim. Niks. Als ik na 11 december vanuit Nederland rechtstreeks naar Berlijn wil rijden, dan kan dat niet. Want mijn trein is verdwenen uit de nieuwe dienstregeling. Ik snap het niet, en probeer het een derde keer. En daarna nóg een keer.

Mijn trein – daarmee bedoel ik de IC tussen Amsterdam en Berlin Hbf.
Toen de wereld nog geen internet had en de brieven binnen Europa drie keer sneller op hun bestemming kwamen dan nu, toen ik nog geen mobiel had gezien en nog brievenschrijvend door het leven trok, toen vriend J. en ik verliefd op elkaar stonden te wachten, op ijskoude perrons, meerdere keren per jaar, met klamme handjes en geen enkele garantie dat de ander ook daadwerkelijk zou uitstappen, toen heette mijn trein nog IR (Interregio).

Hij stopt in Amersfoort, in Hengelo, in Osnabrück, in Hannover. En daarna stopt ie in Berlijn. Die dus.
Sinds enkele jaren heet die trein IC (Intercity). Hij is met de jaren langzamer geworden. Hij is voller. En stopt op meer stations dan ik gewend was. Maar ok, hij was er nog steeds.

En vandaag dus niet meer.
De Deutsche Bahn heeft een nieuwe winterdienstregeling. En vanaf vandaag kun je online tickets boeken. Maar dus niet voor die enige rechtstreekse verbinding tussen Amsterdam en Berlijn. Zonder overstappen.

Ik klim in de telefoon. Ik bel met Frau Kundenservice. Die mij uitlegt: “Jawel hoor, mevrouw. Dat kan gewoon, dat treinen na het invoeren van de nieuwe dienstregeling niet meer bestaan. Ja hoor. Ja, dat kan echt hoor.” Dat we het hier over een internationale trein hebben die om de twee uur gaat, al minstens 16 jaar lang en waarvoor geen enkel ander traject denkbaar is, dat doet Frau Kundenservice niks. Mij wel. Tot tien tellen dreigt te mislukken.

Ik probeer het nog even via Herr Kundenservice, word direct doorgezet naar een vriendelijke mevrouw in Berlijn die mij helaas ‘auch nicht weiterhelfen’ kan. En speur op het internet of ik een letter vind over mijn verdwenen trein. Niks.

Nog één poging dan. De NS. Afdeling internationale treinen.
“Er zijn nog 8 wachtenden voor U.”

Ik geef op. Typ het concernadres in. Klik op ‘Presse’ en bel met de woordvoerder.
“Ik heb het geprobeerd. Ik heb geheel privé drie kwartier lang getracht mijn trein terug te vinden. Maar ik ben ‘m kwijt. En ik ben ook journaliste. Dus bij deze: kunt U mij vertellen waar ie is gebleven?”
“Ja, dat kan ik”, antwoordt een bijzonder opgetogen persvoorlichter (hij heet Holger Auferkamp, mochten jullie hem nog een keer nodig hebben).
“De trein is nog niet opgenomen in de dienstregeling. Over twee dagen is dat helemaal rond, en dan kunt U die gewoon weer boeken.”

Mijn trein is terug! Was nooit weg! Alleen virtueel! Heel eventjes. Ik wil meneer Auferkamp wel omhelzen, zo blij ben ik! Ik wist het wel! Dit kon niet! Opgelucht vraag ik of zij die info alsjeblieft ergens op hun website willen zetten. En of ze het ook even door kunnen geven aan Frau Kundenservice vooral, die mij zo onprofessioneel wilde afschuiven. Meneer Auferkamp geeft mij helemaal gelijk.

Op 4 november ben ik de eerste die mijn oude vertrouwde trein meteen weer probeert te boeken. Deze keer gaat het lukken. En mocht dat bij jullie niet zo zijn: bel meneer Auferkamp!

Hoeveel mensen van jullie verstaan geen woord Duits? Riep ene Judith Holofernes in de menigte.
Een zevental handen stak omhoog.
Niet genoeg om echt een tolk te hoeven inschakelen.
Hoeveel van jullie komen echt uit Amsterdam? Driekwart van de armen.

Want de teksten van ‘Wir sind Helden‘ zijn niet de makkelijkste. Althans staan ze zelden tot nooit in boeken als Der Übungsmeister (ik heb met eigen ogen gezien dat het schoolboek van vriend J. precies zo heette).

Nou maakt het met muziek doorgaans niet zo heel veel uit of je het woord voor woord kan volgen. Mits het goede muziek is, en dat is bij Judith en haar mannen extreem het geval.

Toch vroeg ik het me af: wie hier meezong, moet wel Duitser zijn. En wie de lippen stokstijf op elkaar hield, Hollander.
Zo simpel is de wereld maar weer eens niet.

Want terwijl er bij het ene liedje met best simpele lyrics niemand zong, deinde de hele zaal ineens mee met dat andere optreden. Ik kon de tekst niet uit mijn hoofd, maar driekwart van de zaal wel. En hard ook. Judith werd ineens weggeblazen. Geen Nederlands accent te bekennen.

Stonden hier nou toch voornamelijk Duitsers?
Jongens, zeg op, met z’n hoevelen waren we nou eigenlijk?

‘Die Neunziger’. Dat vond ik altijd al leuker klinken dan ‘De jaren 90’. Het Nederlandse equivalent heeft iets oubolligs. En dat hoort niet, want ik verkeer nog steeds in de veronderstelling dat ‘die Neunziger’ hartstikke hip zijn.

Wellicht een misvatting van mijn eigen generatie, want geef toe: de muziek uit dat decennium is ronduit slecht. Eén voor één worden de titels in ‘foute uren’ gedraaid. En je mag er amper voor uitkomen dat je best wel een ‘happy hardcore typetje’ bent. Want dat staat zo stom.

En toch heb ik afgelopen weekend weer eens met mijn handen in de lucht met een plakkerige spijkerbroek aan mijn kont in een bomvol Berlijns zaaltje gestaan. Eentje waar de toeristen niet komen, omdat er geen hardcore house-dj’s draaien. Er zijn geen darkrooms, en van een ‘alternatieve scene’ kun je ook niet spreken.

Nee, het was eigenlijk wat je een vroeger een ‘disco’ noemde. Met oudere meisjes om me heen wiens haar of té zwart of té blond was. Of in het ergste geval allebei (blond laagje boven zwarte slierten). Die ordinaire sieraden en glittertopjes droegen. En die waarschijnlijk in een echte Berlijnse club geweigerd zouden worden. Het Berlijnse prototype van de ‘Proll’*.

*(Het voert bijna te ver om dat hier te willen uitleggen. Het woord stamt af van ‘Prolet’, en dat was vroeger een benaming van de gewone arbeider, de sociale onderklasse die in het industriële tijdperk het onderspit delfde. Dit soort meisjes zijn de Prolls van deze tijd. Ze zitten ongetwijfeld ergens achter de kassa en hebben bepaalde gedragskenmerken. Net als hun mannen. Die hun bierflesjes ook overdag niet meer loslaten, die altijd gympen onder hun spijkerbroeken dragen. En die met trots een haarpluk blond verven, zonder dat ze meteen op het eigen geslacht hoeven te vallen.)

Afgelopen weekend maakte het dus allemaal niet uit. Want net als al die Prolls ging ook ik uit mijn dak bij het horen van deze of deze muziek. Echte kaskrakers. 15 jaar oud, maar oh zo echt Berlijns. Mijn Berlijn van vroeger. Met stroboscoop (waarom wordt dat licht nu nooit meer aangezet, trouwens? Het is fantastisch om daar op te dansen! En waar is eigenlijk de lasershow gebleven? Ook zo’n goed idee).

Ik kom ervoor uit: i love the Nineties.

Mijn journalistieke bestaan begon met radio. Zelfs al ver voor mijn postdoctorale studie. Al besefte ik dat pas veel later.

Op mijn eigen verjaardag ging ik vroeger met mijn knalrode radio (waar ook een klein microfoontje op zat) kleine hoorspellen opnemen met vriendjes. We bedachten miniverhaaltjes en deden ons best om een beetje te acteren (ik herinner me dat we uit het raam stonden te schreeuwen, zodat de stemmen op het kassettebandje ook echt ver weg zouden klinken. Geen idee wat ze daar zes verdiepingen lager van vonden).

Toen ik 13 was, schreef ik samen met wat klasgenoten een écht hoorspel, over een Berlijns meisje met een Turkse vriend. Een tamelijk modern sprookje en dat in 1992. We wonnen de vierde prijs en mochten het verhaal in een echte radiostudio (destijds de Sender Freies Berlin) opnemen (en stonden zelfs met foto in de krant, maar ik heb het artikel nooit meer teruggevonden.)

Daarna dacht ik een tijdje niet meer aan radio.
Tot vriendin S. als vrijwilliger bij de lokale Groningse radiozender begon, en mij als gast in een programma uitnodigde. Daar was ie weer, de fascinatie.

Een studie later belandde ik bij radio 1, nog steeds mijn persoonlijke journalistieke bakermat. Ik ben trouw blijven luisteren. (En nog steeds trots op mijn een-op-een gesprek met Rob Trip. Drie vragen. Waarop ik de antwoorden mocht geven. Live vanuit Ondiep.)

Inmiddels maak ik allebei, tv en radio, maar voert dat laatste vaak net de boventoon. Het is meer werk, maar vaak ook een grotere uitdaging (sorry, radiomakers, zo bedoel ik het niet).

Maar je kan altijd terug. Een andere vriendin S. is eigenlijk tv-presentatrette, maar nu ineens is ze ook op de radio, iedere zondag avond.

En nu zit ik hier weer. Te luisteren. Op de bank.
Eigenlijk veel leuker dan televisie kijken.